Bu anı 31 mart 2024 yerel seçimler öncesi yazılmıştır.
30 yıl önce bu günkü gibi yerel seçimler arefesiydi, o zamanlar baş mühendis olarak Deniz Otobüslerin(İDO)'de çalışıyordum.1994 yerel seçimlerine az bir zaman kalmıştı.Istanbul Deniz Otobusleri firmasının Karamürsel Bey hızlı botunda beraber çalıştığımız kaptan izne çıkacaktı ; yerine şirket kaptan olarak operasyonda görevli rahmetli Kemal Bilgin abiyi atadi.Kemal abi 3 yıla yakın karada görev yapmaktaydı.O zamanki İBB başkanı SHP'li Nurettin Sözen'di ve Kemal abi bu dönemde firmaya girdigi ve hemde idari kadroda olduğu için seçimde yönetim değişikliği olabileceği düşüncesiyle karada kendini rahat hissetmedi.Kaptan olarak gemiye çıkmak istedi.
İBB başkanlık seçimi için o zamanki mevcut merkez sağ ve sol partiler;bu günkülerin aymazlığı gibi her parti seçime tek başına girme iddası ile kendi adaylarını belirlemişti.Bugün yaşadığımız sıkıntıların,adaletsizliğin ve hukuksuzluğun taşlarını o günlerde hep beraber döşediler.
Anket sonuçlarına göre; seçimi SHP'nin kesin kaybedeceği yönündeydi. ANAP'tan ilhan Kesici'nin veya Refah Partisinden R.Tayyip Erdoğan'nin başkanlık seçimini kazanacağı gibi bir kanı vardı.
Kemal abi bu nedenle gemiye çıkmak istedi.Karamürsel Bey gemisine yani bizim gemiye ataması yapıldı. Beraber çalıştığımız kaptan izne ayrıldı.
Seferlerimize sabah 07.00'de Bostancı-Karaköy hattıyla başladık.O günkü programımız oldukça çeşitliydi.Aşağı yukarı istanbul içinde uğranabilecek bütün iskelelere seferimiz vardı. Kemal abide oldukça gergindi. Çünkü 3 yıla yaklaşan karada çalışma süresince yeni yeni iskeleler açılmış her iskelenin akıntı ve rüzgar açısından özellikleri farklı olduğu için birde uzun süredir gemi kullanmamış olması nedeniyle oldukça gergindi.
Bütün gün programımızdaki seferleri yaptık.O gün gemilerin sefer programında en son seferi yapıp Bostancı iskelesine bağlayacak olan gemi bizim gemimizdi.Son seferimiz 21:45 Bakırköy-Bostanci seferini günlük programa göre bizim gemi yapacak.Bütün gün çalıştık,yeni iskeleler olan Karaköy Kadıköy iskelelerine uğraklı seferlerimizide rahat ve sorunsuz tamamladık.
Bakirkoy'den 21:45 seferini yapmak üzere Bostanci'dan 21:00'de kalkış yaptık. Bakırköy
iskelesine yanaştık ve yolcuları tahliye ettik.
Bu arada bir bilgilendirme yapmak istiyorum gemide bir kaptan,bir başmühendis yanaşmalarda başta ve kıçta görevli olmak üzere birer gemici birde büfe elamanı mevcut.Gemi kadrosu toplam 5 kişi. Önceleri II. kaptan kadrosu vardı tasarruf amacıyla kaldırıldı.
Bakırköy iskelesinden 21:45'de kalkış yaptık. Kemal abi kalkış manevrasıni tamamlayarak gemiye tam yol verdi.Firmada iki tür gemi olup bizim gemiyle beraber 6 geminin maksimum hızı 26 mil diğer gemilerin hızı 32 mildi.O zamanlar 6 tane hızlı 6 tanede 26 millik gemi vardı.
Her gemide olduğu gibi bir güverte jurnalı birde makine jurnalı vardır.Ben genellikle Bakırköy'e yaptığımız seferlerde kalkıştan sonra makineye inerek son kontrolleri yapar ve makine değerlerini alarak köprü üstünün arkasında bulunan istirihat salonunda makine jurnalini doldururdum.Belki 6. hisle bu gün böyle bir şey yapmadım yada fırsat olmadı.Kemal abi
manevrayı tamamlayıp gemiye tam yolu verdi.Gemi karanlikta Kumkapı önlerindeki demirli onlarca kargo gemisinin arasından geçmek üzere yol almağa başladı.
Kemal abi;kaptan koltuğunda oturarak gemiyi kullanırken ikinci kaptan koltuğu boş(tasarruf amacıyla kadro kaldırılmıştı) bende kendi koltuğunda oturuyordum.
Kaptan isterse seyirde dümen tutmak için gemici çağırır,gelen gemici II. kaptan koltuğuna oturarak "joystik" vasıtasıyla dümeni tutardı.Her gemici "joystick" dümeni kullanmasını bilir ve bilmek zorundaydı..Bende bu arada merakımdan "joystick" dümeni kullanmasını daha önceki seferlerde öğrenmistim,zaman zaman seyirlerde kullanırdım."joystick" dümeni kullanmayan ilk kullanimda kolay kolay beceremez.Kullanirken dümene küçük dokunmalarla idare edilir, haddinden fazla basmalar gemiyi sancağa iskeleye savurur. Kullanabilmek için alışkın olmak ve el melikesi gerekmekteydi.
Burada başka bir bilgilendirme yapmak istiyorum.O zamanlar öyleydi; şimdi durumu bilmiyorum bütün gemiler seferlerini tamamlayınca,gelişlerine göre ve sabah kalkış önceliklerine göre Bostancı iskelelerine üst üste yanastirilirdi. Seferini tamamlayıp gelen her gemi yakıt ikmallerini yaptıktan sonra gösterilen yere bağlardı.Gemiye elektrik için kara bağlantısı gerçekleştirilir ve hiç bir personel kalmazdi. Yalnızca Bostancı terminalde nöbetçi müdür olarak nöbet sırası gelen başmühendis veya kaptanlardan bir tanesi nöbetçi müdür olarak kalirdi.Ayrıca 2'de gemici nöbete kalırdı.O günkü nöbetçi müdür başmühendis Güngör Fırtına abimdi.
Kemal abi günü vukuatsız olarak tamamlamış olmamızın rahatlığıyla bana esprili şekilde
-Birer kahve ismarlada içelim dedi.
Bende büfeye,diafonla
-Büfe bize iki kahve dedim.
3-5 dakika sonra büfe servis elamanı kahveleri getirip ilk önce Kemal abinin kahvesini koltuğunun yan tarafındaki platforma bırakıyordu ki,Kemal abi rahatlamış ve sanki üzerinden günün yorgunluğunu atmak ister gibi gerindi.Gerinmeninde tatlı bir süresi vardır,5 saniye 10 saniye gibi.Kemal abinin gerinmesi uzadı,uzadı durumda bir terslik olduğunu farkettim
Hemen Kemal abiye sarıldım,Kemal abi elleri yukarıda kaskatı olmuştu.Gemi kumandasız vaziyette 26 mille karanlıkta Kumkapı'da demirli gemiler arasında ilerliyordu.Bu durumda yapmam gereken 2 şey vardı.Gemiyi hemen stop edip durdurmak yada ikinci kaptan tarafındaki "joystick" dümene basarak kumandayı devralmak.Ben ikincisini yaptım,ikinci kaptan tarafindaki "joystick" kumandasına basarak kumandayı devraldım.Bir yandan önüme bakıp pruvayı netaya almağa çalışıyorum bir yandanda büfe elemanına,
-Koş gemicileri çağır dedim.
Gemiyi netaya aldım.Ben gemiyi emniyete almağa uğraşırken Kemal abi koltuğunda çırpındı,çırpındı biraz yüksekce olan kaptan koltuğundan koltuğun önündeki boşluğa döküldü. Tüm dikkatimi gemiyi emniyete almaya verdiğim için Kemal abiyle kesinlikle ilgilenmiyordum. Olayı üst salonda olan bir yolcunun gözüyle izlerseniz bir adam aşağı dogru koşarak iniyor hemen akabinde 3 adam koşarak köprü üstüne çıkıyor bir anormallik olduğu belli ama yolcuların hiçbir şeyden haberi yoktu.
Gemiciler gelir gelmez,
Gemicilerden birine,
-Otur ikinci kaptan koltuğuna,kumandayı al dedim.
-Kumandayı aldın mı diye sordum?Evet dedi.
Neta olduğumuzda rapor et dedim.
- Evet ,netayız diye cevap verdi.
Gemiciye Fenerbahce sığlık fenerine dikkat et diye talimat verdim.Gemici
-Evet gördüm,neta diye cevap verdi.
Gemiyi emniyete aldıktan sonra,kaptan koltuğunun önüne düşen Kemal abiyi diğer personelle beraber çekip çıkardık.Düşerken ağzı bir yere çarptığı için kanama var,nefes alıyor baygın vaziyette. Yere yatırın yakasını bağrını açın ve kollarına masaj yapın diye talimat verdim.
Durumu nöbetçi müdürlüğe rapor etmem gerekiyor,gemiyi tam neta duruma getirdikten sonra rapor ettim.
Her daim açık telsiz kanalından nöbetçi müdürlüğe,
Karamürsel Bey - Nöbetçi müdürlük
Nöbetçi müdürlük -Karamürsel bey
Karamürsel bey-Güngör abi, Kemal abi fenalaştı "bize bir kaptan bir ambulans" şeklinde çağrı yaptım.
Güngör abi çağrım üzerine oldukça telâşlanarak,geçmiş olsun ne oldu diye sordu?
-Kemal abi fenalaştı biz Fenerbahçe sığlığını geçtik,Bostancı mendirek açığına geleceğiz bizi gelin oradan alın dedim.Güngör abi heyacanlanarak "tamam,tamam şimdi işletme müdürünü arıyorum "dedi.
Gemiyle Bostancı mendirek açığına doğru ilerlerken Kemal abi yavaş yavaş kendine gelmeğe başladı.. Kemal abiyi köprü üstünde yattığı yerden kaldırıp baş mühendis koltuğuna oturttuk.Köprü üstündeki iskele kapıyı tamamamen açtırıp bol taze hava gelmesini sağladık.Bu arada Bostancı iskelesine bağlamakta olan gemilerden birinin kaptanı Rasim Çolakoğlu kaptan aradı.
-Abi geçmiş olsun ne oldu diye sordu?
-Rasim kaptan, Kemal abi fenalaştı şu an yavaş yavaş kendine geliyor.Biz Bostancı mendirek açığına doğru geliyoruz bizi gelin alın dedim.
Rasim kaptan :Tamam abi ilerleyin,sizi radardan takip ediyorum Necati kaptanı alıp mendirek açığına çıkıyorum dedi.Bu arada
Kemal abide yavaş yavaş kendine geldi ama öyle manevra yapacak düzeyde değil.
Gemi Bostancı mendireğine yaklaşırken Rasim kaptanda Sarıca bey gemisiyle Necati kaptanı alarak mendireği çıkmaktaydı.
Bizim gemi Bostancı mendirek açığına gelince;bizi mendirek açığında karşılayıp kaptan getirecek Sarıca bey gemisinin kaptanı bana hitaben telsizden "Abi şimdi stop et" dedi ve ben her iki makinayı stopa aldım.Bir müddet sonra Rasim kaptan"abi şimdi tornistana alıp öldür dedi." Bu bir deyimdir hızlı botlarda üzerindeki yolun minimuma indirilmesi demektir.Kaptan arkadaşımın söylediği gibi yaptım,gemiyi durdurdum.Rasim kaptan "Abi tamam şimdi herhangi bir şey yapma ben kafadan size yanaşacağım "dedi.Büyük bir şans eseri deniz çok hafif dalgalıydı ve iki geminin kafa kafaya birbirlerine yanaşmasına çok uygundu.Bize kafadan yanaşacak geminin gelmesini 5-6 dakika bekledik.Gemi gelip kafa kafaya gelince işletme müdürümüz Necati Kavalcı kaptan gemimize geçti diğer gemi bizden ayrılarak önümüzden mendirek içine girdi.
Necati kaptan köprü üstüne gelince gemimiz manevra durumuna geçerek Bostancı iskelesine yanaşmak üzere mendirek içine girdik.Gemimiz nihayetinde Bostancı iskelesine yanaştı.Yolcular inip iskele üzerinde ilerlerken ellerinde sedyeyle 3 sağlık elamanı gemiye doğru gelmekteydi.Seyir sırasında yaşadığımız telaşın,hareketliliğin cevabını yolcular böylece almış oldular.
Sağlık elemanları köprü üstüne gelerek Kemal abiyi kontrol ettiler.Yapilan kontrolde herhangi bir anormallik bulamadılar.Kemal abiyi alıp hastaneye götürmek istediler.Kemal abi ben iyiyim dedi gitmek istemedi ama bunun zorunlu olduğunu söyleyince fazla itiraz etmeden ambulansla hastaneye götürdüler. Hastanede Kemal abinin yaşadığı olaya konulan teşhis uzun süre stres yaşamaktan kaynaklanan travma olduğunu söylediler.Bu olaydan sonra Kemal abi karada operasyon bülümünde kaldi.Burada uzun süre çalıştı ve emekli oldu.Mekani cennet olsun emekli olduktan sonra 2014 yılında rahmetli oldu.
Son olarak;yaşadığım bu olaydan hareketle şunu söyleyebilirim insan taşıyan yolcu teknelerinde bunun gibi acil durumlar için geliştirilmiş tedbirler olmalı.Daha öncede anlattığım gibi makine dairesine inip herzaman yaptığım gibi son kontrolleri yapmak ve makine değerlerini alarak jurnala işlemek için makine dairesine inmiş olsaydim; kaptan Kemal abinin yaşadığı olay sonucu gemi kontrolsüz kalıp 26 mil hızla içinde 200-250 yolcuyla demirli gemilerden birine kafadan çarpıp çok kötü ve ölümlü bir kaza yaşayabilirdik.Buna benzer bir olay çok kısa süre önce içi yolcu dolu İzmir körfez motorlarının birinde meydana geldi; yine şans eseri motorun karaya oturmasıyla ucuz anlatıldı. 15.01.2024
ADİL DURAL/ 77' Mk.